تاکنون در ایران چنین سلامی دیده نشده بود که با حضور هفده نفر مجتهد مسلم لازم‌الاتباع زهاد عباد صدای موزیک بلند شود، چون تعظیم شعائر الله را باعث بود. لذا آقایان در مقام منبع برنیامده بلکه موزیک شرعی را مستمع آمدند.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روز یکشنبه ۱۴ مهر ۱۲۸۵، درست ۱۱۹ سال پیش در چنین روزی، مجلس شورای ملی گشایش یافت. مراسم در هیجدهم شعبان‌المعظم ۱۳۲۴ هجری قمری در تالار کاخ گلستان برگزار شد؛ جمعی از حجج اسلام، علمای اعلام، مبعوثین ملت، وکلای منتخب، سفرا و وزرای مختار دولت‌های خارجی حاضر بودند. مظفرالدین‌شاه قاجار بر تخت نشست و با خطابه‌ای شاهانه و پدرانه، وکلای ملت را به صداقت، عدالت، رعایت حقوق ضعفا، و خدمت بی‌غرضانه به دولت و ملت فراخواند. این روز در تاریخ ایران به عنوان نخستین روز استقلال دولت و بقا و دوام ملت یاد شد. پس از اختتام خطابه، موزیک نظام نواخته شد و شور و شعف سراسر پایتخت را فراگرفت. فردای آن روز، منتخبین برای انتخاب رئیس مجلس شورا و تدوین نظامنامه داخلی گرد آمدند. ناظم‌الاسلام کرمانی (۱۲۴۱–۱۲۹۸ خورشیدی)، از نویسندگان و روشنفکران پیشگام عصر مشروطه و یکی از شاهدان عینی رویدادهای آن روزگار، روز نخست افتتاح مجلس شورای ملی را در کتاب «تاریخ بیداری ایرانیان» چنین روایت کرده است:
روز یکشنبه هیجدهم شعبان‌المعظم ۱۳۲۴ هجری [۱۴ مهر ۱۲۸۵]، سال یونت‌ئیل [سال اسب] وقت عصر سلام عام منعقد گردید. حجج‌اسلام و علمای اعلام دارالخلافه عموما در تالار جلوس نمودند. مبعوثین ملت همه حاضر بودند. اعلیحضرت همایونی در تالار گلستان به تخت سلطنت عادلانه جلوس فرمود. نخست کلمه‌ای که به پیشوایان اعلم و روسای معظم ملت فرمود این بود که «الحمدلله به آرزوی ده‌ساله خودم رسیدم»، سپس وکلای منتخب را به آستان ملایک نشان طلبیدند و با تفقد شاهانه و با تلطف پدرانه جمله را به تاییدات خسروانی مستظهر داشتند و به درستی و راستی و رعایت جانب رعیت، خاصه ضعیف و مردم بی‌دست‌وپا ترغیب و تشویق کردند. جناب نظام‌الملک حسب‌المقرر و المرسوم شرف مخاطبت داشتند.
نخست خطیب‌الممالک علی‌الرسم خطبه غرائی عرض و قرائت نمود. تمام علمای اعلام و سایر حضار از وجوه اعیان و اشراف وجود مسعود همایونی را از صمیم قلب به عرض رسانیدند. تمام سفرای کبار و وزرای مختار دولت متحابه خارجه مقیمین دربار دولت نیز حسب‌الدعوه در تالار موزه مبارکه حاضر شده بودند. احتساب‌الملک از طرف قرین‌الشرف به آن‌ها تبلیغ تفقد و احوال‌پرسی نمود و مقتدرالملک نایب‌رئیس اداره تشریفات وزارت خارجه مشغول پذیرایی آن‌ها بود.
از اول شروع در سلام و جلوس اعلیحضرت علی‌الرسم شلیک توپ متوالی بود. خطابه را که برای ادای مقاصد مقدسه و اظهار مکنونات ضمیر الهام‌پذیر اقدس و شمول کمال معدلت و سربلندی و افتخار مملکت و قوت و قدرت دولت و ترقی و ثروت ملت و شیوع تمدن و اشاعه تربیت و اتحاد فریقین و موافقت فئیتن ترتیب داده بودند جناب نظام‌الملک قرائت نموده، عموم باریافتگان به اصغای آن روح و روانی تازه یافته و از دل و جان حالا قالا به عرض تشکر و دعا و ثنا و مدح و منقبت ذات فرخنده‌صفات معلی پرداختند.
چون تمام شرایط سلام عام به عمل آمد، سربلندان اجازه انصراف حاصل نموده، به منازل خود بازگشتند و شهر خود یکباره هیکل شعف یافت و صورت مسرت گرفت که ممالک محروسه ایران صبانهاالله عن‌الحدثان دارای تاریخ تازه شد و از این خطابه مقدسه ملوکانه که جناب نظام‌الملک قرائت نمود مراتب شاهنشاه ما مظفرالدین‌شاه به‌خوبی مشهود و مکشوف خواهد گردید درواقع روز هیجدهم شعبان که در هذه‌السنه مقارن چهاردهم میزان است، بزرگترین عید نیکبختی ایران است و البته ملتفت مزیت و شرافت این روز فیروز شده‌اند که قول دولت امروز به فعلیت رسید و از روز صدور دستخط مشروطیت و حریت تا به امروز در تهیه مقدمات انتخابات بودند، لکن امروز تاسیس و تشکیل مجلس شورای ملی رسمیت را حاصل نمود و با حضور سفرای کبار دول، مبعوثین و وکلای ملت معرفی شدند.
باری صورت خطابه ملوکانه از این قرار است:
خطابه اعلیحضرت شاهنشاه مظفرالدین‌شاه قاجار
بسم‌الله الرحمن الرحیم – منت خدای را که آن‌چه سال‌ها در نظر داشتیم امروز بعون‌الله تعالی از قوه به فعل آمد و به انجام آن مقصود مهم به عنایات الهیه موفق شدیم زهی روز مبارک و میمون که روز افتتاح مجلس شورای ملی است. مجلسی که رشته‌های امور دولتی و مملکتی را به هم مربوط و متصل می‌دارد و علایق مابین دولت و ملت را متین و محکم می‌سازد. مجلسی که مظهر افکار عامه و احتیاجات اهالی مملکت است. مجلسی که نگهبان عدل و داد شخص همایون ماست در حفظ ودایعی که ذات واجب‌الوجود به کف کفایت ما سپرده. امروز روزی است که بروداد و اتحاد مابین دولت و ملت افزوده می‌شود و اساس دولت و ملت بر شالوده محکم گذارده می‌شود.
امروز روزی است که یقین داریم روسای محترم ملت و وزرای دولتخواه دولت و امنا و اعیان و تجار و عموم رعایای صدیق مملکت در اجرای قوانین شرع انور و ترتیب و تنظیم دوایر دولتی و اجرای اصلاحات لازمه و تهیه اسباب و لوازم امنیت و رفاهیت قاطبه اهالی وطن ما بکوشند و هیچ منظوری نداشته باشند جز مصالح دولت و ملت و منافع اهالی و مملکت و البته می‌دانید که این است اساس مقدسی که به ملاحظات شخصی مشوب و مختل نشود و به اغراض نفسانی فاسد نگردد.
حالا بر انتخاب‌شدگان است که تکالیف خود را چنان‌که منظور نظر دولت و ملت است انجام بدهند. بدیهی است که هیچ‌کدام از شماها منتخبین انتخاب نشدید مگر به واسطه تفوق و رجحانی که از حیث اخلاق و معلومات بر اغلب از مردم داشته‌اید و خود این نکته باعث اطمینان خاطر و قوت قلب ماست و رجاء واثق داریم که با کمال دانش و بینش و بی‌غرضی در این جاده مقدس قدم خواهیم زد و تکالیف خود را با کمال صداقت و درستی انجام خواهید داد ولی با وجود این چون قاطبه اهالی را مثل فرزندان خود دوست داریم و نیک و بد آن‌ها را نیک و بد خودمان می‌دانیم و در خشنودی و مسرت و غم و الم آن‌ها سهیم و شریکیم باز لازم است خاطر شماها را به این نکته معطوف داریم که تا امروز نتیجه اعمال هرکدام از شما فقط عاید به خودتان بود و بس، ولی از امروز شامل حال هزاران نفوس است که شماها را انتخاب کرده‌اند و منتظرند که شماها با خلوص نیت و پاکی عقیدت به دولت و ملت خود خدمت نمایید و از اموری که باعث فساد است احتراز نمایید. پس باید کاری بکنید که در پیش خدا مسئول و در نزد ما شرمنده و خجل نباشید. این پند و نصیحت ما را هیچ‌وقت فراموش نکنید و آنی از مسئولیت بزرگی که برعهده گرفته‌اید غافل نباشید و بدانید که خداوند متعال ناظر حقیقی اعمال ماهاست و حافظ حق و حقانیت. دست خدا همراه شما، بروید مسئولیتی را که برعهده گرفته‌اید با صداقت و درستی انجام بدهید و به فضل قادر متعال و توجه ما مستظهر و امیدوار باشید. هیجدهم شعبان‌المعظم ۱۳۲۴
پس از اختتام خطابه، موزیک نظام به ترنم عیش و سرور و تبریک مترنم آمد. تاکنون در ایران چنین سلامی دیده نشده بود که با حضور هفده نفر مجتهد مسلم لازم‌الاتباع زهاد عباد صدای موزیک بلند شود، چون تعظیم شعائر الله را باعث بود. لذا آقایان در مقام منبع برنیامده بلکه موزیک شرعی را مستمع آمدند.
باری پس از اختتام سلام و تشریفات شایان که امروز را نخستین روز استقلال دولت و بقا و دوام ملت نامیدنش سزاست حضرات منتخبین مجلس شورای ملی برگشته مختصرا مشغول مذاکرات تالیف نظامنامه داخلی مجلس شدند و به سبب تنگی وقت مقرر نمودند که در عصر روز دوشنبه نوزدهم شعبان منتخبین ملت در مجلس شورای ملی حاضر شده و به یاد سلامت ذات خجسته صفات اعلیحضرت شاهنشاهی صرف شربت و شیرینی نموده و هم یک نفر را از خودشان رئیس مجلس شورا با بقیه اعضای هیأت مجلس انتخاب نموده و هم نظامنامه داخلی شورا را مرتب نمایند. (ناظم‌الاسلام کرمانی، «تاریخ بیداری ایرانیان»، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۷، صص ۵۵۴-۵۵۲.)
۲۵۹
