سیاسی‌بازی یا بازی با آتش؛ تندروها از جان دیپلماسی چه می‌خواهند؟/ شکاف در اردوگاه اصولگرایان بابت بیانیه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی
حملات بی‌وقفه تندروها به مسئولانی چون علی لاریجانی و عباس عراقچی نه تنها تلاشی برای به چالش کشیدن تصمیمات کلان نظام است، بلکه نشان‌دهنده تداوم بحران داخلی و تلاش برای دوقطبی‌سازی است.
نیلوفر مولایی: «خودسر»، «تندرو» و «افراطی»؛ هر چه اسمش را بگذارند، هدف یکی است؛ ایجاد دو قطبی؛ دوقطبی‌هایی که اظهار نظر را برای همه سخت می‌کند. برایشان فرقی هم نمی‌کند چه کسی است و در چه درجه و جایگاهی قرار دارد؛ بنا را که بر تخریب گذاشته باشند همه توانشان را به کار می‌گیرند تا به هدفشان برسند؛ موضوعی که این روزها گریبان علی لاریجانی و عباس عراقچی را گرفته است.
ماجرا به روزهای گذشته و سفر عراقچی، وزیر امور خارجه به قاهره برمی‌گردد؛ سفری که طی آن، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از روزها کشمکش و با میانجی‌گری مصر، به توافق جدیدی رسیدند. این توافق در حالی امضا شد که سایه فعال شدن مکانیسم ماشه همچنان بر فضای کشور سنگینی می‌کند. اما در داخل کشور، این موضوع به مذاق برخی‌ها خوش نیامد و وقتی نتوانستند ایراد قانونی به آن بگیرند، از طرفی هم چون نمی‌خواهند به تصمیمات نظام بتازند، به تخریب منصوبان رهبری و مسئولان عالی‌رتبه کشور روی آوردند.
عصبانیت نمایندگان از بی‌خبری از مفاد توافق‌نامه
پس از انتشار خبر توافق ایران و آژانس و انتشار تصاویری از دست دادن عباس عراقچی و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تندروها و مخالفان دولت که تا آخرین لحظه تلاش کردند جلوی امضای این توافق را بگیرند، از این تصمیم شورای عالی امنیت ملی ناراضی بودند و مخالفت خود را در شرایط تعطیلی مجلس به فضای مجازی و خیابان‌های تهران کشاندند.
در واقع، نمایندگان مجلس و افرادی که از لحاظ جریان سیاسی به سعید جلیلی و جبهه پایداری نزدیک هستند، زمانی که نتوانستند بر اساس «قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با سازمان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای» ایرادی قانونی به تصمیم دولت و شورای عالی امنیت ملی که مهم‌ترین نهاد امنیتی کشور است وارد کنند، به سمت تهدید و فشار بر دو چهره مهم این روزهای نظام رفتند و فریاد استیضاح سر دادند.
به بیان دیگر، نمایندگان مجلس با تأکید بر بی‌اطلاعی از مفاد این توافق‌نامه، عباس عراقچی را تهدید به استیضاح کرده و خواهان برگزاری جلسه اضطراری با او و انتشار متن توافق‌نامه شدند. اگر چه از همان روزهای اولی که آنان اظهار بی‌اطلاعی از مفاد این توافق را داشتند، به نظر می‌رسید این بی‌اطلاعی صرفاً بهانه و توجیهی سیاسی برای پیشبرد اهدافشان است؛ هدفی که چیزی جز برکناری عراقچی از وزارت خارجه و کوک کردن ساز مخالف با دولت نبود. اما بررسی مواضع نمایندگان و دلواپسان پس از شنیدن اظهارات عباس عراقچی و صدور بیانیه‌ای از سوی شورای عالی امنیت ملی، نشان از ایجاد شکاف در اردوگاه مخالفان دولت دارد. خاصه آنکه بعد از برگزاری این جلسه اضطراری و شنیدن سخنان وزیر امور خارجه، برخی از نمایندگان و دلواپسان از اظهارات خود عقب کشیدند و برخی دیگر همچنان روی مدار انتقاد حرکت می کنند.
مانند عباس گودرزی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس که در گفت و گویی با خبرگزاری مهر بیان کرد: «در ارائه گزارش به آژانس واسطه شعام دیده شده و انطباق با مصوبه مجلس شورای اسلامی نیز لحاظ شده است. البته اشکالاتی هم وجود دارد، از جمله اینکه ادعای سید عباس عراقچی در خصوص مشروط کردن ابقای توافق به عدم اجرای مکانیسم ماشه، صرفاً بیان شفاهی وی است و در متن چنین چیزی ثبت نشده، ضمن اینکه اساساً مکانیسم ماشه قبل از توافق کلید خورده و در مسیر اجرا قرار گرفته و البته کارکرد خود را از دست داده است.»
حمیدرسایی، نماینده تهران هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: « جلسه سه ساعته تمام شد مراحل شبیه برجام در حال تکرار است والسلام.» او همچنین در فیلمی که از خود منتشر کرده، گفته است: «آقای عراقچی گفتند با آژانس توافق کردند که متن توافق محرمانه بماند و اعلام کردند که انتشار آن خلاف عرف دیپلماتیک است. من نسبت به این موضوع نقد دارم. دلیل این محرمانگی را متوجه نمی شوم. ما زمانی متنی را محرمانه می کنیم که یا می خواهیم دشمن نفهمد یا می خواهیم دوستانمان نفهمند. از این 2 حالت خارج است.»
در این میان، مجتبی زارعی، عضو کمیسیون امنیت ملی به حمایت از توافق ایران و آژانس پرداخت و نوشت: «آیا عراقچی به بازرسان آژانس اتمی تعهد داد تا هر طور که خواستند از هرجا بازدید کنند ؟ خیر ! این کار اصلا در صلاحیت عراقچی نیست بر عکس او از گروسی تعهد گرفت که مرجع صلاحیت دار این کار که وفق قانون اخیر مجلس ، شورای عالی امنیت ملی است را بپذیرد.»
همچنین مالک شریعتی از نمایندگان نزدیک به علیرضا زاکانی، شهردار تهران، هم به حمایت از این توافق درآمد و نوشت: «امروز متن اصلی و ترجمه توافق قاهره را خواندم. متن بهتر از تصورم بود. قوت اصلی: تصریح به اقدام منطبق با قانون مجلس و مسیر شعام برای همکاری. ضعف اصلی: تضمین بیان شده دکتر عراقچی (عدم اقدام خصمانه علیه ایران) در متن نیست! ان‌شاءالله به زودی نکات بیشتری بویژه درباره فرامتن می‌نویسم.» هرچند او چند ساعت بعد از این نوشتار مجازی، از این مواضع خود عقب نشینی کرد و سعی کرد سیاست یکی میخ و یکی به نعل را پیش بگیرد.
بازگشت دوباره تندروها به خیابان
اما تهدید به استیضاح عباس عراقچی تنها اقدام تندروها و دلواپسان نبود. آنان تیر حملات خود را به سوی علی لاریجانی نیز نشانه رفتند و با استناد به سخنانی از مشاور رهبری درباره رافائل گروسی، او را به چالش کشیدند. در واقع، در ایام جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، بحث‌های زیادی درباره نقش گروسی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حمله تل‌آویو به تهران مطرح شد. لاریجانی نیز با اشاره به این موضوع، در مصاحبه‌ای تأکید کرد: «جنگ تمام شود، به حساب گروسی خواهیم رسید.»
حال، پس از امضای توافق ایران و آژانس، مخالفان با استناد به همین جمله و در سایه دو قطبی‌سازی، بارها تکرار می‌کنند که «چه کسی به حساب چه کسی رسید». چراغ این حملات را علی‌اکبر رائفی‌پور، مدیر موسسه مصاف، با انتشار تصویری از حسنعلی‌خان گروسی ملقب به امیرنظام گروسی در شبکه اجتماعی ایکس روشن کرد و نوشت: «احتمالاً منظورشان این بوده که به حساب حسنعلی‌خان گروسی برسند.»
محمدمنان رئیسی، نماینده قم و رئیس ستاد جلیلی در استان قم در انتخابات سال ۱۴۰۳، نیز در فضای مجازی نوشت: «چه کسی به حساب چه کسی رسید؟! به فاصله ۸۰ روز پس از این توییت، وزیر خارجه ما با جناب گروسی توافق کردند تا دوباره بازرسی‌های آژانس در ایران از سر گرفته شود! با این اوضاع، به نظر شما چه کسی به حساب چه کسی رسید؟! اگر از اول قرار بود با این جاسوس توافق کنید، چرا او را تهدید توخالی کردید؟! زیاده عرضی نیست جز این آیه شریفه: "یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ" (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، چرا چیزی می‌گویید که عمل نمی‌کنید؟!) (صف/۲).»
در کنار این هجمه‌ها، هفته گذشته نیز تعداد کمی از مخالفان بازگشت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، مقابل دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی تجمع کردند و شعارهایی علیه علی لاریجانی سر دادند. مشخص نیست این تجمع مجوزهای قانونی از وزارت کشور دریافت کرده باشد یا خیر، اما حضور در کف خیابان یکی دیگر از روش‌های تندروها برای افزایش فشار بر تصمیمات دولت و نظام است. هرچند آخرین تجمع و تحصن آنان بر سر قانون عفاف و حجاب با واکنش تند فراجا مواجه شد، اما پشت دلواپسان، گرم‌تر از این حرف‌هاست. عصبانیت دلواپسان حتی پس از صدور بیانیه شورای عالی امنیت ملی درباره این توافق‌نامه هم کم نشد و حملات آنان به دبیر مهم‌ترین نهاد امنیتی کشور ادامه دارد. به طور مثال، حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان در یادداشتی، تاکید کرد که بیانیه شعام، آژانس را گستاخ‌تر می‌کند.
حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین شهر هم تهدید کرده است: «مصوبه کمیته هسته‌ای ذیل شورای عالی، نمی‌تواند جایگزین مصوبه شورای عالی امنیت ملی شود. این مصوبه اساساً با قانون مجلس در تضاد است و ما طبق قانون و بر اساس تبصره ۲(مجازات در صورت ترک فعل) اقدام خواهیم کرد.»
این راه پایان نیست…
بنظر می‌رسد ماجرا فراتر از یک اختلاف نظر سیاسی ساده است؛ عده‌ای با هرگونه اقدام برای دیپلماسی و مذاکره مخالف هستند؛ حتی اگر نظام مجوز آن را داده باشد و موضعی موافق داشته باشد؛ چرا که عراقچی قاعدتا با اجازه و اختیار خود به قاهره نرفته بود و با صلاحدید خود امضا پای توافق با آژانس ننداخته است. اما با این وجود حملات بی‌وقفه تندروها به چهره‌هایی چون علی لاریجانی و عباس عراقچی و حالا بیانیه شورای‌عالی امنیت‌ملی نه تنها تلاشی برای به چالش کشیدن تصمیمات کلان نظام است، بلکه نشان تداوم بحران داخلی و تلاش برای دوقطبی‌سازی دارد.
29215
