گزارش تحلیلی از ایرانی‌مگ : وقتی هواپیمای هیأت دیپلماتیک ایران در فرودگاه رم بر زمین نشست، کمتر کسی فکر می‌کرد یک مذاکره غیررسمی و در سکوت رسانه‌ای تا این اندازه بر بازارهای داخلی ایران اثرگذار باشد. اما حالا و پس از چند روز از دور دوم گفت‌وگوهای غیرمستقیم تهران و واشنگتن در پایتخت ایتالیا، بازار ارز و طلا در ایران دستخوش تغییراتی شده که نمی‌توان آن را تنها نتیجه تحولات اقتصادی داخلی دانست.
🔁 بازاری که با خبر حرکت می‌کند، نه منطق
بازار ارز و طلا در ایران در سال‌های گذشته به شدت به اخبار سیاسی حساس شده است؛ هرگونه خبر درباره مذاکرات هسته‌ای، برجام، گفت‌وگوهای غیرمستقیم یا حتی حواشی دیپلماتیک، به‌سرعت به نمودارهای صعودی یا نزولی تبدیل می‌شود.
در هفته گذشته، پس از انتشار خبر دیدارهای رم، ابتدا نوعی سکوت و انتظار در بازار حاکم شد. فعالان اقتصادی با تردید به آینده نگاه می‌کردند؛ اینکه آیا گفت‌وگوهای جدید می‌تواند آغازی بر گشایش‌های دیپلماتیک باشد یا صرفاً حرکتی نمایشی برای مدیریت فشارهاست.
اما با گذشت زمان، درز جزئیاتی از گفت‌وگوهای رم و تأیید تلویحی آن توسط منابع رسمی، باعث کاهش قابل توجهی در قیمت دلار و طلا شد.
💵 دلار؛ نبضی تند در آستانه آرامش
دلار در بازار آزاد که طی هفته‌های گذشته به‌واسطه فشارهای تورمی و نااطمینانی سیاسی در کانال ۸۷ تا ۸۸ هزار تومان نوسان می‌کرد، با آغاز مذاکرات رم به زیر ۸۶ هزار تومان عقب‌نشینی کرد.
در یک نگاه می‌توان گفت که بازار نسبت به احتمال کاهش تنش‌ها میان ایران و غرب واکنش نشان داده است. کارشناسان ارزی معتقدند که «انتظارات روانی» در چنین بازه‌هایی از تصمیمات کلان اقتصادی مؤثرتر است. به‌عبارت دیگر، حتی اگر هیچ تفاهم عملی از مذاکرات رم حاصل نشده باشد، صرف ادامه مذاکره می‌تواند از نگاه بازار به معنای کاهش ریسک سیاسی باشد، و همین نکته کافی است تا دلار بخشی از رشد خود را اصلاح کند.
با این حال، در نیمه دوم هفته و همزمان با انتشار شایعه‌ای مبنی بر توقف روند مذاکرات به‌دلیل اختلافات بنیادی، دلار بار دیگر به بالای ۸۶ هزار تومان بازگشت. البته این افزایش پایدار نبود و قیمت‌ها مجدد در محدوده ۸۵ هزار و ۸۰۰ تومان تثبیت شدند؛ نشان‌دهنده بازاری محتاط و در حال رصد دقیق تحولات سیاسی.
🪙 سکه و طلا؛ افت پرشتاب، بدون پشتوانه بنیادی
بازار طلا و سکه نیز همزمان با کاهش نرخ دلار دچار افت جدی شد. هر قطعه سکه امامی که هفته گذشته در مرز ۸۰ میلیون تومان معامله می‌شد، با کاهش بیش از ۳ میلیون تومانی به حدود ۷۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.
هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز از ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به حدود ۶ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان سقوط کرد. این روند نزولی نشان می‌دهد که بازار طلا نیز همانند ارز، صرفاً به اخبار بیرونی واکنش نشان می‌دهد؛ نه به واقعیت‌های درونی بازار یا سیاست‌های بانک مرکزی.
در واقع می‌توان گفت طلا و سکه در ایران دیگر تنها تابع نرخ انس جهانی یا میزان تقاضا نیستند، بلکه نقش «دارایی امن» در شرایط پرریسک را بازی می‌کنند. در چنین حالتی، با کاهش نااطمینانی‌ها، تقاضا برای این دارایی کاهش می‌یابد و قیمت‌ها افت می‌کنند.
🧭 مذاکره در رم؛ بازگشت به مسیر گفتگو یا یک تاکتیک موقت؟
اما سؤال اصلی اینجاست: مذاکرات رم تا چه حد واقعی و پایدار خواهد بود؟ آیا این گفتگوها مقدمه‌ای برای احیای برجام یا توافق موقت است؟ یا صرفاً ابزاری برای مهار تنش‌ها و خرید زمان از سوی طرفین؟
اگرچه طرف آمریکایی از بیان جزئیات خودداری کرده، اما خبرگزاری‌ها از دیدار نمایندگان ایران با مقامات اروپایی، عمانی و حتی غیررسمی با آمریکایی‌ها خبر داده‌اند. نکته قابل توجه، حضور دوباره عمان به‌عنوان واسطه است؛ کشوری که هم در دوره برجام و هم در برخی آزادی‌های انسانی اخیر نقش میانجی را ایفا کرده است.
در صورت ادامه این مسیر، می‌توان انتظار داشت که فشار روانی بر بازار ارز و طلا همچنان کاهشی باشد. اما اگر مذاکرات به بن‌بست برسد، بازگشت تند و سریع قیمت‌ها به مسیر صعودی دور از ذهن نیست.
📊 آینده چه می‌گوید؟ تحلیل سناریوهای پیش رو
بر اساس ارزیابی اقتصاددانان، می‌توان سه سناریوی احتمالی برای مسیر آینده بازار ترسیم کرد:
- پیشرفت واقعی در مذاکرات: در این صورت، دلار ممکن است تا کانال ۸۰ هزار یا کمتر کاهش یابد و طلا نیز افت بیشتری را تجربه کند.
- توقف مذاکرات یا شکست آن: در این حالت، بازار دوباره به سمت سقف‌های قیمتی خواهد رفت و شاید دلار به کانال ۹۰ هزار تومان هم نزدیک شود.
- ادامه وضعیت خاکستری و بلاتکلیفی: محتمل‌ترین سناریو همین است؛ بازاری با نوسان محدود که هر خبر کوچک سیاسی می‌تواند آن را به سمت بالا یا پایین حرکت دهد.
🎙 نظر فعالان بازار
در گفتگو با چند صراف در بازار فردوسی، آن‌ها معتقد بودند که «هر چیزی که بوی مذاکره بدهد، برای بازار خوب است». یکی از آن‌ها گفت: «مردم دنبال نشانه‌اند، حتی اگر واقعی نباشد. چون وقتی امید دارند، کمتر خرید می‌کنند.»
یک طلافروش قدیمی در بازار تهران هم به ایرانی‌مگ گفت: «ما به مذاکرات امید نداریم، ولی بازار به امید مردم واکنش نشون می‌ده.»
این گفته‌ها نشان می‌دهد که حتی اگر از نگاه کارشناسی، مذاکرات رم هنوز نتیجه عملی نداشته باشد، بازار بر اساس انتظارات و احساسات مردم مسیر خود را انتخاب می‌کند.
✍️ جمع‌بندی نهایی
مذاکرات رم اگرچه در سکوت خبری برگزار شد، اما نشان داد که بازار ایران بیش از هر چیز، در عطش یک «نشانه» برای گشایش است. چه این نشانه واقعی باشد یا صرفاً تلاشی برای کاهش فشارها، آن‌چه مسلم است اینکه بازار ارز و طلا در ایران بیش از همیشه سیاسی شده‌اند.
در روزها و هفته‌های آینده، ادامه یا توقف مذاکرات، اظهارنظرهای مقامات داخلی و خارجی، و حتی فضای روانی رسانه‌ها، تعیین‌کننده اصلی جهت‌گیری بازار خواهند بود. برای اکنون، رم برای بازار یک پیام داشت: گفتگو هنوز گزینه‌ای روی میز است، و همین برای کاهش تنش‌ها کافی است.
