موسوی گرمارودی مشاور رئیس‌جمهوری: از نظر ما شاه مخلوع سال‌هاست که مرده و مرگ او هیجانی در ما ایجاد نمی‌کند…
به گزارش ایرانی مگ ، روز یکشنبه پنجم مرداد ۱۳۵۹ محمدرضا پهلوی در بیمارستان معادی قاهره بر اثر پیشرفت سرطان خون در ۶۱ سالگی درگذشت. او ۳۷ سال بر ایران سلطنت کرد و هجده ماه بود که در پی اوج‌گیری اعتراضات مردمی به رژیم، در خارج از ایران به سر می‌برد. در این سو در داخل ایران ۹ ماه پیش از مرگ شاه، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام با تسخیر سفارت آمریکا در ایران تمامی کارکنان آن را به گروگان گرفتند. از همان روزهای نخست یکی از شروط اصلی آزادی گروگان‌ها از سوی دانشجویان و نیز سران حکومت تازه ایران، بازگرداندن شاه و محاکمه او عنوان شد. حالا با انتشار خبر درگذشت شاه، پرسش ناظران این بود که ماجرای گروگان‌ها چه می‌شود؟ و اساسا واکنش مقامات ایرانی به مرگ شاه چه بود؟
به دنبال اعلام این خبر، مقامات مختلف ایرانی طی گفت‌وگوهایی که از سوی خبرگزاری‌های جهان مخابره شده است، نظر خود را در این رابطه ابراز کردند. کیهان روز ششم مرداد ۵۹ شماری از این اظهارنظرها را به نقل از خبرگزاری‌های مختلف به شرح زیر منتشر کرد:
موسوی گرمارودی: از نظر ما شاه سال‌هاست که مرده
موسوی گرمارودی مشاور رئیس‌جمهوری در گفت‌وگویی اظهار داشت که: از نظر ما شاه مخلوع سال‌هاست که مرده و مرگ او هیجانی در ما ایجاد نمی‌کند… مرگ شاه مخلوع تاثیری بر روابط ایران و آمریکا نخواهد داشت. در مورد گروگان‌های آمریکایی نیز این مجلس است که تصمیم خواهد گرفت. مرگ شاه مخلوع تاثیری بر این مسئله دارد یا خیر؟
موسوی خوئینی‌ها: مرگ شاه هیچ تغییری در مسئله گروگان‌ها به وجود نخواهد آورد
به گزارش خبرگزاری فرانسه، موسوی خوئینی‌ها نماینده دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و نماینده مجلس نیز اعلام کرد که:
مرگ شاه هیچ‌گونه تغییری در مسئله گروگان‌های آمریکایی به وجود نخواهد آورد و این عده فقط در مقابل استرداد اموال غارت‌شده به وسیله شاه آزاد خواهند شد. موضع ما در مورد مسئله گروگان‌ها با مرگ شاه تغییر نمی‌کند. ما جسد او را نمی‌خواهیم، اکنون ما استرداد اموال او را تقاضا می‌کنیم.
معین‌فر: شاه به وسیله آمریکا کشته شده
علی‌اکبر معین‌فر وزیر نفت نیز نظر مشابهی را ابراز کرد و گفت: شاه شاید مرده باشد و اگر این‌چنین باشد او به وسیله آمریکا کشته شده است.
رئیس کل بانک مرکزی: از مرگ شاه خوشوقتیم
علیرضا نوبری رئیس کل بانک مرکزی ایران و یکی از نزدیکان بنی‌صدر نیز پس از آگاهی از خبر مرگ شاه مخلوع به خبرگزاری فرانسه در تهران گفت: ما خیلی خوشوقت هستیم از دریافت این خبر اما بهتر بود که می‌توانستیم او را در یک دادگاه بین‌المللی محاکمه کنیم.
نوبری که همچنین مسئول تشکیل پرونده مربوط به بازپس گرفتن اموال غارت‌شده به وسیله شاه و خانواده پهلوی است افزود که: یک چنین محاکمه‌ای به ما امکان می‌داد که ما تمام جنایاتی را که شاه مخلوع در مورد مردم ایران مرتکب شده است به جهانیان نشان دهیم.
در مورد اموال شاه نوبری اعلام کرد که: مقامات مسئول ایرانی برای باز پس گرفتن اموال شاه و خانواده‌اش کلیه اقدامات لازم را در سطح بین‌المللی دنبال خواهند کرد و پرونده‌های تهیه‌شده را در محاکم مختلف مطرح خواهند کرد.
سخن‌گوی ریاست‌جمهوری: عکس‌العمل ما چیز فوق‌العاده‌ای نیست
حسین نواب یک سخن‌گوی ریاست‌جمهوری ایران در تماسی با رویتر گفت: مرگ شاه مخلوع ایران بر مناسبات ایران و ایالات متحده و یا سرنوشت گروگان‌های آمریکایی اثر نخواهد گذارد. عکس‌العمل ما نمی‌تواند چیز فوق‌العاده‌ای باشد. ایالات متحده همچنان اقدامات گذشته خود را علیه ایران تکرار کرده است.
دانشجویان پیرو خط امام: متعاقبا نظرمان را اعلام می‌کنیم
از سوی دیگر دانشجویان مسلمان پیرو خط امام که گروگان‌های آمریکایی را در اختیار دارند از اظهار نظر فوری درباره مرگ شاه مخلوع خودداری کردند. یک سخن‌گوی دانشویان گفت که آن‌ها برای بررسی اخبار رسیده جلسه‌ای تشکیل داده و متعاقبا نقطه نظرهای خود را اعلام خواهند داشت.
از سوی دیگر به گزارش آسوشیتدپرس از قاهره یک سخن‌گوی وزارت خارجه ایران در تهران در یک تماس تلفنی با توکیو گفت که: دولت ایران از نمایندگان خود در قاهره خواسته است تا خبر درگذشت شاه مخلوع را رسما اطلاع دهند و به این ترتیب هیچ‌گونه بیانیه رسمی تا آن موقع منتشر نخواهد شد.
هاشمی رفسنجانی: تحولی در مسئله گروگان‌ها به وجود می‌آید
کیهان روز ششم مرداد ۵۹ یعنی فردای مرگ شاه درباره واکنش هاشمی رفسنجانی رئیس وقت مجلس به این خبر نوشت: حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی رئیس شورای اسلامی که دیشب برای گروهی از ساکنان چیذر شمیران در حوزه علمی قائم سخنرانی می‌کرد گفت: مرگ شاه مخلوع تحولی در مسئله گروگان‌ها به وجود خواهد آورد و از هفته آینده کمیسیون‌هایی که در مجلس شروع به کار کرده مسئله گروگان‌ها را بررسی خواهد کرد.
خبرنگار این روزنامه همچنین دقایقی پس از اعلام مرگ شاه، با گروهی از نمایندگان مجلس تماس گرفتند و نظر آن‌ها را درباره این خبر و سرنوشت گروگان‌ها و بازگرداندن اموالش به ایران پرسیدند. برخی از این نظرات را در پی می‌خوانید:
فخرالدین حجازی: شاه الان در جهنم است
فخرالدین حجازی: از مردن شاه خیلی متاسفم. من مایل بودم زنده بود و به ایران برگردانده می‌شد و محاکمه می‌شد و به پاداش اعمال زشتش می‌رسید ولی الان هم مسلم در جهنم است و تمام ارواح شهیدان الان او را احاطه کرده‌اند و قهر و خشم خدا او را در بر گرفته و این یک درسی است برای تمام مستبدین و دیکتاتورهای جهان. با مرگ شاه هیچ وقت تغییری در تصمیم ما داده نخواهد شد چون ما هیچ وقت افکارمان روی یک شخص واحد متمرکز نمی‌شود ما یک نبردی با آمریکا داریم و این نبرد را ادامه می‌دهیم و ما گروگانی نداریم بلکه مشتی جاسوس را توقیف کرده‌ایم که ان‌شاءالله با تشکیل مجلس آن‌ها را محاکمه خواهیم کرد.
حجازی در پاسخ به این سوال که فکر می‌کنید این محاکمه چه زمانی باشد؟ گفت: الان در جلسه خصوصی صحبت از این بود راجع به رای تمایل به نخست‌وزیر و چون نتوانستیم به نتیجه قطعی برسیم فردا هم جلسه علنی نخواهیم داشت و جلسه خصوصی خواهیم داشت و مذاکراتی خواهیم کرد بلکه ان‌شاءالله فردا به نتیجه برسیم.
سوال شد در مورد اموال شاه و سپرده‌های ایران در خارجه چه وضعی پیش می‌آید؟ وی پاسخ داد: اموال شاه مال ملت ایران است و مسلم باید برگردانده شود…
مجتهد شبستری: الحمدالله که شاه مرده
مجتهد شبستری: این‌ها هیچ در رابطه با مردن شاه نیست. شاه الحمدالله که مرده، کاش نمی‌مرد، می‌آمد این‌جا مجازات می‌شد اما این‌ها هیچ نقشی در مسئله گروگان‌ها ندارد اموال شاه هم با کمال قدرت باید استرداد شود. امروز در مجلس مشاوره بود و قرار است فردا دنبال داشته باشد تا فردا ظهر مجلس به یک نتیجه نهایی می‌رسد.
یزدی: مرگ شاه نباید آمریکا را امیدوار کند
دکتر یزدی: مرگ شاه نباید آمریکا را امیدوار کند که ملت قهرمان ایران جاسوس‌های آمریکایی را بدون محاکمه آزاد کند، البته من قبلا هم گفته بودم که سیاست خارجی آمریکا باید محاکمه شود جنایات و مداخلات آمریکا در ایران باید هرچه سریع‌تر مورد بررسی و محاکمه قرار گیرد. حتی اگر اموال محمدرضا را هم تحویل دهند باز محاکمه آمریکا ضروری است. بنابراین محاکمه گروگان‌ها درواقع مقدمه و بهانه‌ای برای محاکمه عملکرد ۳۶ ساله دولت آمریکا در ایران است.
حجتی کرمانی: شاه به نظر من مرده بود
حجتی کرمانی: شاه به نظر من مرده بود اگر هم نمی‌مرد مرده بود او مسئله‌ای نبوده که مرگش یا زندگی‌اش در سرنوشت انقلاب ما اثر زیادی داشته باشد. مسئله گروگان‌ها مسئله آمریکاست همان‌طوری که امام گفتند شیطان بزرگ، مسئله گروگان‌ها بخشی از کل سیاست مبارزه ضد امپریالیستی است و ما باید تصمیم روی این مسئله بگیریم و در هر صورت این مبارزه‌مان با شدیدترین وجهی ادامه پیدا می‌کند و زندگی و مرگ شاه به هیچ وجه درش اثر ندارد.
سوال شد در مورد اموال شاه و سپرده‌های ایران در خارج، مجلس چه تصمیماتی در این مودر خواهد گرفت؟
تصمیم ما مبنی بر این است که تمام اموال ملت را برگردانیم چون مال ملت است و وظیفه ما هست که حق ملت را به دست ملت بدهیم و از چنگ کسانی که مال ملت را در اختیار گرفته‌اند بیرون بیاوریم.
۲۵۹
