به نقل از ایرانی مگ: مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در پی تحولات اخیر در روابط بین‌الملل و تغییرات سیاسی در منطقه، به یکی از موضوعات داغ رسانه‌ها و محافل دیپلماتیک تبدیل شده است. در حالی که تا پیش از این، گفتگوها میان دو کشور تنها در سطوح خاص و در قالب کانال‌های غیررسمی و پنهان صورت می‌گرفت، حالا این مذاکرات به مرحله‌ای جدید و رسمی‌تر وارد شده‌اند. آخرین دور این مذاکرات که به‌طور غیرمستقیم و با میانجیگری عمان برگزار می‌شود، قرار است امروز، شنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۴، در شهر رم ایتالیا آغاز شود.
دور اول مذاکرات؛ گام‌های اولیه
دور اول مذاکرات ایران و آمریکا در هفته گذشته، در پایتخت عمان یعنی مسقط برگزار شد. این دور از مذاکرات که به‌طور غیرمستقیم صورت گرفت، با حضور هیئت‌های ایرانی و آمریکایی و به‌طور مستقیم از طریق نمایندگان عمانی انجام شد. در این جلسه، طرفین به تبادل نظرات اولیه و بررسی فهرست مطالبات و خواسته‌های خود پرداخته و فضا برای ادامه گفتگوها در مراحل بعدی فراهم گردید.
در این دور، ایران و آمریکا بر روی برنامه هسته‌ای ایران به بحث و گفتگو پرداختند. در حالی که ایران بر حق خود برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تأکید دارد، آمریکا خواستار بازگشت کامل ایران به تعهدات برجامی خود و رعایت مفاد توافق هسته‌ای است. این اولین گام‌های اولیه برای احیای توافق هسته‌ای به شمار می‌رود، اما همچنان مسائل حساس و پیچیده‌ای در میان است که احتمالاً مذاکرات آینده باید به آن‌ها پرداخته شود.
در این دور از مذاکرات، وزیر خارجه عمان، بدر بن حمد بن حمود البوسعیدی، به عنوان میانجی اصلی حضور داشت و نقش مهمی در برقراری ارتباط میان طرفین ایفا کرد. هیئت‌های ایرانی و آمریکایی از طریق نمایندگان عمانی، نظرات خود را مبادله کردند. اگرچه مذاکرات دور اول به جزئیات فنی نپرداخت، اما طرفین توانستند جو اولیه‌ای از احترام متقابل و آمادگی برای ادامه گفتگوها را برقرار کنند.
دور دوم مذاکرات؛ نگاه به آینده
دور دوم مذاکرات قرار است امروز در رم، ایتالیا، آغاز شود و موضوع اصلی آن، ادامه گفت‌وگوها در خصوص برنامه هسته‌ای ایران و جزئیات جدول زمانی برای بازگشت به توافق هسته‌ای خواهد بود. به نظر می‌رسد که طرفین اکنون در تلاش هستند تا به یک توافق اولیه برای ادامه گفتگوها و تحقق توافقات موجود برسند. ایران در این دور از مذاکرات، بر روی سه موضوع اساسی تأکید خواهد کرد که به‌عنوان خطوط قرمز در مذاکرات مطرح شده‌اند.
مطالبات ایران
ایران به‌طور صریح اعلام کرده است که در این مذاکرات بر حفظ حقوق هسته‌ای خود و بازگشت به تعهدات برجامی تأکید دارد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، ایران به هیچ‌وجه حاضر به کاهش توانمندی‌های هسته‌ای خود نخواهد بود و در این مذاکرات فقط به دنبال حفظ حقوق خود در راستای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای است.
در همین راستا، بازگشت آمریکا به برجام یکی از مطالبات اصلی ایران به شمار می‌رود. ایران به وضوح اعلام کرده است که آمریکا باید تمامی تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی که پس از خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ علیه ایران اعمال کرد، لغو کند. این موضوع، از جمله مواردی است که در مذاکرات دور دوم به‌طور جدی بررسی خواهد شد.
واکنش‌ها به مذاکرات
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به این مذاکرات اعلام کرده است که ایران با چشمانی باز و کوله‌باری از تجربه‌های گذشته وارد این دور از گفتگوها می‌شود. ایران به‌ویژه تأکید کرده است که در این مذاکرات، تعهدات طرف مقابل باید به‌طور کامل و شفاف صورت گیرد تا ایران نیز در قبال آن‌ها اقدام کند.
از سوی دیگر، آمریکا نیز از احتمال دستیابی به توافق با ایران در آینده ابراز خوش‌بینی کرده است. مقام‌های آمریکایی گفته‌اند که آماده‌اند تا در صورت بازگشت ایران به تعهدات برجامی، همکاری‌های بیشتری در زمینه هسته‌ای و دیگر مسائل منطقه‌ای داشته باشند. اما همچنان، برخی مسائل حساس مانند نحوه نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تمدید محدودیت‌های برنامه هسته‌ای این کشور، به عنوان چالش‌هایی برای مذاکرات آینده باقی مانده است.
فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای
در حالی که مذاکرات ایران و آمریکا ادامه دارد، فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای بر هر دو طرف افزایش یافته است. از یک‌سو، کشورهای اروپایی و روسیه خواستار بازگشت به توافق هسته‌ای و جلوگیری از تشدید تنش‌ها در خاورمیانه هستند. از سوی دیگر، برخی کشورهای عربی منطقه نیز در تلاش هستند تا در صورت توافق ایران و آمریکا، منافع خود را در این زمینه حفظ کنند.
ایران نیز در این زمینه از حفظ منافع ملی خود و استقلال تصمیم‌گیری تأکید کرده است و در تلاش است تا در مذاکرات آتی، از منافع اقتصادی و امنیتی خود دفاع کند.
آینده مذاکرات و چالش‌های پیش‌رو
در حالی که مذاکرات ایران و آمریکا در حال پیشرفت است، چالش‌هایی همچنان باقی هستند که ممکن است روند مذاکرات را پیچیده کنند. از جمله این چالش‌ها می‌توان به موانع سیاسی داخلی در هر دو کشور اشاره کرد. در ایران، برخی گروه‌ها و شخصیت‌ها مخالف بازگشت به توافق هسته‌ای هستند و معتقدند که آمریکا به تعهدات خود پایبند نبوده است. در آمریکا نیز، حمایت‌های داخلی از سیاست‌های ضدایرانی و مخالفت برخی گروه‌ها با هرگونه توافقی با ایران وجود دارد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، باید گفت که مذاکرات ایران و آمریکا در حال حاضر در یک مرحله حساس و پیچیده قرار دارند. دور اول این مذاکرات موفقیت‌آمیز بوده است، اما هنوز چالش‌ها و مسائل زیادی برای حل‌وفصل باقی مانده‌اند. دور دوم مذاکرات که امروز آغاز می‌شود، می‌تواند به‌عنوان گامی مهم در جهت دستیابی به توافق هسته‌ای و برقراری روابط دیپلماتیک بین ایران و آمریکا تلقی شود.
در این شرایط، پیش‌بینی آینده مذاکرات و اینکه آیا طرفین قادر به رسیدن به یک توافق نهایی خواهند بود یا خیر، همچنان دشوار است. با این حال، این مذاکرات می‌تواند تأثیرات عمیقی بر امنیت و سیاست‌های جهانی و منطقه‌ای داشته باشد.
