عضو هیات علمی دانشگاه اهواز با بیان اینکه اگر دولت نتواند راهی برای کاهش تنش‌ها پیدا کند، امسال با رکود تورمی بزرگ مواجه خواهیم شد، پیش‌بینی کرد در پایان ۱۴۰۴ تورم از ۶۰ درصد هم بیشتر خواهد شد.
به گزارش خبرآنلاین آمارهای رسمی هم از وخامت اوضاع در ایران خبر می‌دهند. آخرین آمار تورم کشور نشان می‌دهد که تورم نقطه به نقطه در آستانه عبور از مرز ۵۰ درصدی قرار گرفته است. این در حالی است که بررسی جزییات نشان می‌دهد تورم اقلام مصرفی عمومی، مانند خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به مراتب شدت بیشتری از تورم عمومی و دیگر کالاها و خدمات دارند.
از سوی دیگر برآوردهای مختلف از گسترش دامنه فقر خبر می‌دهند. در حالی که مرکز پژوهشهای مجلس از فقر ۳۰ درصدی جامعه برای سالهای گذشته خبر داده بود، برآوردهای جدید از افزایش جمعیت فقرا تا ۳۶ درصد خبر می‌دهند. همچنین این طرف و آن طرف نسبت به بحران گرسنگی هم هشدار می‌دهند به نحوی که اخیرا یکی از محققان مرکز پژوهشهای مجلس ادعا کرده بود که ۴ میلیون نفر از ایرانیان (حدود ۵ درصد کشور) درآمدشان کفاف تامین حداقل غذای ماهانه آنها را نمی‌دهد. به زبان ساده‌تر از هر ۲۰ ایرانی یک نفر دچار گرسنگی مزمن است و با توجه به تورم بالای فعلی، می‌توان پیش‌بینی کرد که هم شدت گرسنگی و هم میزان گرسنگان در سالهای آینده افزایش هم پیدا کند.
مرتضی افقه، عضو هیات علمی دانشگاه اهواز با ابراز نگرانی دبرباره شرایط فعلی به خبرآنلاین گفت: صادقانه فکر می‌کنم باید کسانی در این باره توضیح بدهند که ادعا داشتند تحریم‌ها هیچ است و ورق پاره‌ای بیش نیست. آنها که مدعی بودند بدون رفع تحریم‌ها، دولتهای ایران خواهند توانست از این بن بست خارج شوند، اکنون باید توضیح دهند چرا به این وضعیت اسفناک رسیده‌ایم.
او ادامه داد: از سوی دیگر باید دولتها و کسانی که مدعی بودند با افزایش هزینه‌ها از جمله نرخ بنزین و ارز، بدون ایجاد تورم می‌توان کشور را به سمت توسعه هدایت کرد. آنها امروز هم دوباره فعال شدند و دولت را تشویق می‌کنند به افزایش قیمتها. کاری که دولتها هم از سال ۹۷ تا به امروز، با وجود تغییر سه رییس جمهوری، از آن دست بر نداشته‌اند.
کسری بودجه رفع شدنی است اما نه به این شکل
افقه پاسخ داد: واقعیت این است با اعمال تحریم‌ها از سال ۹۷ به این سو، ارز حاصل از فروش نفت به شدت کاهش یافت و این موجب شد تا دولت در تامین هزینه‌های خود دچار مشکل شود. پر واضح است برای تامین این کسری، دو راه وجود دارد، یک راه آن این است که بخشی از هزینه‌ها کاسته شوند یا اینکه باید درآمدهایی برای جایگزینی با درآمدهای نفتی پیدا شود. دولتهای ما متاسفانه اغلب راه دوم را بر گزیدند و در این جا هم به جای درآمدزایی پایدار، دست خود را در جیب و سفره مردم بردند.
وی افزود: افزایش درآمد بر این اساس که خدمات دولتی به مردم گران‌تر فروخته شوند گرچه برای یک سال ممکن است به افزایش درآمد دولت منجر شود اما از آنجایی که تورم‌زا است، مشکل ساز هم خواهد بود. دولت اگر در پی جایگزینی درآمد است باید از طریق نظام مالیاتی و با اخذ مالیات از دانه درشتها، سوداگران و برندگان وضع موجود، جایگزینی پایدار پیدا کند. حال آنکه چون آن افراد، قدرتمند هستند، سراغ کار ساده‌تر، که به زیان توده‌های مردم است، رفتند.
عضو هیات علمی دانشگاه اهواز درباره کاهش هزینه‌ها توضیح داد: از سوی دیگر بخش بزرگی از هزینه‌های بودجه‌ای دولت، صرف امور نا لازم می‌شود. این هزینه‌ها در شرایط وفور درآمدهای نفتی، به راحتی تامین می‌شدند اما امروز به یک عامل بی‌ثبات‌ساز تبدیل شدند. دولت باید سراغ حذف این هزینه‌ها برود تا بدون اینکه تورم ساخته شود و یا فقر گسترش یابد، کسری بودجه را تامین کند.
به باور این تحلیل‌گر اقتصادی هم اکنون، هزینه تمام خدمات عمومی گران شده اما برای افزایش قیمت بنزین هنوز جرات کافی وجود ندارد.
افقه با یادآوری فقر گسترده گفت: عجیب نیست امروز به جایی برسیم که خوش‌بینانه‌ترین برآوردها از فقر ۳۰ تا ۳۶ درصد جمعیت خبر می‌دهد. این وضعیت محصول اقدامات دست راستی تا کنونی بوده که همچنان برخی آن را به دولت توصیه می‌کنند. نتیجه آن سیاست‌ها، این است که صدها هزار نفر امروز، آن قدر درآمد ندارند که بتوانند فقط غذای لازم را بخورند. این سیاهچاله فقر در کشور را سیاستهای دیروز به وجود آورده‌اند.
این روزها اخبار مختلفی در مورد میزان فقر در کشور منتشر می‌شود. برخی محاسبات نرخ فقر را معادل ۳۶ درصد برآورد کرده‌اند. یعنی از هر سه ایرانی حداقل یک نفر در تامین هزینه‌های خود در مضیقه است.
در این رابطه افقه گفت: شخصا آمار دقیقی از شاخص فقر ندارم اما براساس چیزی که می بینیم، بدون تردید این ارقام، حداقلی و دست پایین هستند. با وجود این آمارهای محافظه کارانه ما با افرادی مواجهیم که ادعا می‌کنند چون در پارک بوی کباب می‌آید، وضع مردم انقدر هم بد نیست. این افراد فقط مرکز و شمال تهران می‌بینند حال آنکه ما کشوری با ۸۶ میلیون جمعیت، پراکنده در کوه‌ها، دشت‌ها، جنگل‌ها و سواحل ایران هستیم. با بوی کباب بغل پارک نمی‌توان به تبیین معیشت آنها دست زد. بدبختانه سیاستمدار و سیاستگذار ما هم به این حرفها بیشتر اعتماد می‌کنند و از آن تاثیر می‌گیرند.
عضو هیات علمی دانشگاه اهواز با یادآوری اینکه ۸ سال است کشور زیر فشار تحریم قرار دارد، ادامه داد: در این ۸ سال، کرونا داشتیم، به بحران تولید دچار شدیم، دچار انواع فسادها و اختلاس‌ها شدیم، و در تمام این مدت با تورمی بیش از ۳۰ درصد و رشد پایین یا منفی دست و پنجه نرم کردیم. این همه فشار در نهایت سفره توده مردم را چنان کوچک کرده که دیگر پنهان شدنی نیستند.
وی هشدار داد: دولت اگر از طریق حذف هزینه‌های زائد و اصلاح نظام مالیاتی به نحوی که دانه درشتها بار مالیات را بر دوش بکشند، به کسری بودجه خود خاتمه ندهد، و همچنان به جان سفره‌های ملت بیافتد، وضعیت از این نیز بدتر خواهد شد. دولت آقای دکتر پزشکیان باید متوجه باشند که در چه شرایط خطیری قرار گرفته‌ایم اما متاسفانه برخی با تئوری «بوی کباب در پارک‌ها» سیگنال غلط می‌دهند و ممکن است دولت را دوبار به اقدامات اشتباه وا دارند.
رکورد تورمی پس از انقلاب می‌شکند؟
آخرین آمارهای رسمی از تورم سالانه بیش از ۳۸ درصد و تورم نقطه‌ای بیش از ۴۸ درصد تا پایان مهر ماه خبر می‌دهند. همچنین برآوردهای بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول هم از تورم بیش از ۴۰ درصد برای اقتصاد ایران خبر می‌دهند. در عین حال نرخ رشد اقتصادی سه ماهه نخست هم منفی شده و همه ارزیابی‌ها و برآوردها احتمال رکود اقتصادی در ۱۴۰۴ را محتمل‌ترین حالت، می‌دانند.
در این باره افقه گفت: من در سال گذشته پیش‌بینی کرده بودم دولت اگر نتواند تحریم و چالش خارجی را مرتفع کند، در نیمه دوم نمی‌تواند هزینه‌های جاری خود را تامین کند. در ان زمان پیش‌بینی تورم بیش از ۵۰ درصدی را داشتم اما آن زمان نه جنگ ۱۲ روزه رخ داده بود و نه سه کشور اروپایی با اجرای مکانیسم ماشه، تیر خلاص را به برجام زده بودند.
او افزود: این اتفاقات کوچکی نیست و حتما تاثیرات چشمگیری بر شاخص‌های کلان اقتصاد ما خواهد داشت. اگر تا پایان سال تنش‌های خارجی کنترل نشود، مذاکراتی موثر در رفع تحریم رخ ندهد و این فضای جنگی که اسراییل ساخته کاهش نیابد، من فکر می‌کنم ۱۴۰۴ با تورم بیش از ۶۰ درصدی به پایان برسد و رشد اقتصادی هم با شدتی بیش از نرخ -۰.۳ درصد که برای بهار امسال اعلام شده، به سمت رکود برود.
۲۲۳۲۲۹
