آیین‌نامه‌ای رسمی برای نظارت بر مدارس غیردولتی توسط دولت منتشر شد؛ این اولین چارچوب قانونی برای فعالیت مدارس غیردولتی بود که شیوه نظارت دولت بر این مدارس را تنظیم کرد.
به گزارش ایرانی مگ به نقل از ایرنا، پس از انقلاب مشروطه که توجه به آموزش همگانی افزایش یافت و برخی انجمن‌های فرهنگی و خیریه‌های داخلی اقدام به تاسیس مدارس غیردولتی کردند، آیین‌نامه‌ای در ۶ مرداد سال ۱۳۰۹ از سوی دولت برای نظارت بر آن‌ها منتشر شد که ماده ۱۲ آن به مجوز تفتیش از مدارس اشاره دارد.
مدارس غیردولتی ایران که به آن‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مدارس غیرانتفایی نیز گفته می‌شود تاریخی پرفراز و نشیب داشته است که آغاز آن به دوران قاجار در اواخر دوره ناصرالدین‌شاه بازمی‌گردد که معمولا توسط افراد، گروه‌ها، و اقلیت‌های مذهبی با حمایت‌های داخلی یا خارجی تأسیس می‌شدند که به نوعی شکل اولیه مدارس غیردولتی محسوب می‌شوند.
در دوره‌هایی که دولت در تأمین آموزش همگانی با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است این مدارس نقش مهمی در نظام آموزشی ایران داشته‌اند.
نخستین نشانه‌های آموزش نوین در ایران با تأسیس دارالفنون در سال ۱۲۳۰ شمسی (۱۸۵۱ میلادی) توسط امیرکبیر آغاز شد. هم‌زمان، اقلیت‌های مذهبی (ارامنه، یهودیان، زرتشتیان، مسیحیان پروتستان و کاتولیک) و مبلغین خارجی (مانند آمریکایی‌ها و فرانسوی‌ها) شروع به تأسیس مدارس غیردولتی کردند که می‌توان به مدرسه «البرز» اشاره کرد که توسط آمریکایی‌ها مدیریت می‌شد و یا مدرسه «ژاندارک» که متعلق به فرانسوی‌ها بود.
پس از انقلاب مشروطه، توجه به آموزش همگانی افزایش یافت و برخی انجمن‌های فرهنگی و خیریه داخلی نیز مدارس غیردولتی تأسیس کردند که برخی از آن‌ها نسبت به مقررات مصوب مجلس شورای ملی بی‌تفاوت بودند.
در ۶ مراد سال ۱۳۰۹ ش، آیین‌نامه‌ای رسمی برای نظارت بر مدارس غیردولتی توسط دولت منتشر شد؛ این اولین چارچوب قانونی برای فعالیت مدارس غیردولتی بود که شیوه نظارت دولت بر این مدارس را تنظیم کرد.
در این سند آمده است: کسی که می خواهد مدرسه افتتاح کند باید رعایت شرایط ذیل را بنماید.
۱- مدیر مدرسه کمتر از سی سال نباید داشته باشد.
۲- بنای مدرسه را موافق ملاحظات حفظ الصحه که از طرف وزارت معارف مقرر شده است فراهم نماید.
۳- در مدارس ابتدایی مدیر باید دارای تصدیق‌نامه تحصیلات مدارس متوسطه و در مدارس متوسطه دارای تصدیق‌نامه عالیه باشد.
۴- مدیر مدرسه معروف به سوء عقیده و اخلاق و عادات ذمیمه نبوده و مرتکب جنحه و جنایتی نشده و معلمینی را هم که انتخاب می‌کند باید علاوه بر شرایط مزبور هر کدام در فن خود تصدیق رسمی وزارت معارف را دارا باشند.
ماده ۱۲- مفتشین دولتی در کل مدارس و مکاتب رسمی و غیررسمی حق ورود و تفتیش دارند و هیچ مدیری در هیچ موقعی حق مخالفت ندارد.
ماده ۱۴- وزارت معارف باید تدریس کتبی را که با اخلاق و دین محصلین است ممنوع نماید و کتبی که از طرف وزارت معارف ممنوع شده باشد در هیچ مدرسه نباید تدریس شود.
ماده ۱۵- مدارس و مکاتب بر چهار نوع است: ۱- مکاتب ابتدایی دهکده- ۲- مکاتب ابتدایی، ۳- مدارس متوسطه و ۴- مدارس عالیه.
ماده ۱۶- هر یک از مکاتب و مدارس چهارگانه پروگرام مخصوص قانونی خواهد داشت و وزارت معارف مسئول آن پروگرام هاست.
ماده ۱۷- پروگرام مکاتب و مدارس ابتداییه و متوسطه باید تعلیم واجبات دینی را بقدر لزوم شامل باشد.
ماده ۱۸- وزارت معارف تربیت درجات و مراتب تحصیله را معین نموده و برای هر کدام امتحانات و تصدیق نامه برقرار خواهد نمود.
ماده ۲۶- ابنیه متعلقات، مکاتبات و سایر متعلقات مدارس از منقول و غیرمنقول در نظارت وزرات معارف است.
ماده ۲۸- مجازات بدنی در مکاتب و مدارس ممنوع است.
ازجمله اهداف این سند استانداردسازی و هماهنگ‌سازی برنامه درسی و کتاب‌های مدارس غیرانتفاعی با معیارهای رسمی کشور؛ تأیید صلاحیت معلمان و تأمین مجوز تدریس؛ نیاز به دریافت مجوز رسمی از وزارت معارف برای تأسیس و اداره مدرسه و محدود کردن دخالت مدارس مذهبی خارجی یا وابسته به اقلیت‌ها در آموزش رسمی ایران بوده است.
۲۵۹
