اطلاعات ایالات متحده می‌خواست نخست‌وزیر زمان جنگ را وادارد تا پیام‌های تبلیغاتی به درون خاک شوروی پخش کند و «اندیشه‌های بدعت‌آمیز» را در آن کشور برانگیزد.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روزنامه تلگراف فاش کرده است که سازمان سیا تلاش کرده بود سر وینستون چرچیل را برای پخش تبلیغات رادیویی به درون اتحاد جماهیر شوروی جذب کند.
اسناد تازه منتشرشده نشان می‌دهد ایستگاه رادیو لیبرتی (رسانه‌ای تحت حمایت سیا در اروپای شرقی که به داخل شوروی برنامه پخش می‌کرد) امیدوار بوده از نخست‌وزیر بریتانیا در دوران جنگ جهانی دوم استفاده کند تا شنوندگان را علیه رهبران کمونیست خود تحریک نماید.
در سال ۱۹۵۸، مدیران این ایستگاه به مقام‌های سیا در لَنگلیِ ویرجینیا اطلاع دادند که در حال آماده‌سازی مجموعه‌ای ویژه از برنامه‌ها به مناسبت هفتاد و پنجمین سالگرد مرگ کارل مارکس هستند.
در آن زمان، شوروی گرفتار موجی از «تجدیدنظرطلبی» بود؛ جریانی فکری که از مارکسیسم-لنینیسمِ نخستین سال‌های اتحاد شوروی فاصله می‌گرفت.
عوامل اطلاعاتی آمریکای مشتاق بودند از اندیشمندان تجدیدنظرطلب بهره ببرند؛ کسانی که با ساختار بلوک واحد شوروی به رهبری مسکو مخالف بودند و خواهان استقلال کشورهای کمونیستی جداگانه محسوب می‌شدند.
برنامه‌های رادیو لیبرتی برای «بهره‌برداری از فضای تازه و غیرمتعارف اندیشه سیاسی» طراحی شده بود تا با برجسته کردن متفکران غربی، زمینه تضعیف دولت شوروی را فراهم آورد.
یادداشتی که، طبق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات، از سوی سازمان سیا منتشر شده، نشان می‌دهد مدیران ایستگاه میان ۱۴ مارس تا ۵ مه ۱۹۵۸ یک عملیات تبلیغاتی ویژه را آغاز کرده بودند.
این برنامه‌ها با هدف «برانگیختن اندیشه‌های بدعت‌آمیز» و «تضعیف اعتماد به هر شکل از مارکسیسم، از راه القای نادرستی فرضیات پایه، روش تاریخی و پیش‌بینی‌های آن» طراحی شده بودند.
گرچه شنوندگان شوروی در آن زمان از واقعیت ماجرا آگاه نبودند، اما این ایستگاه با بودجه سیا اداره، و عملاً از واشنگتن هدایت می‌شد.
چرچیل یکی از چند چهره بریتانیایی بود که ایستگاه امیدوار بود از آنان برای پخش برنامه استفاده کند؛ هرچند کارشناسان می‌گویند هیچ مدرکی در دست نیست که او این دعوت را پذیرفته باشد.
یادداشت مربوط به چرچیل جزئیاتی از محتوای احتمالی برنامه او ارائه نمی‌دهد، اما اشاره می‌کند که «کارکنان ویژه در مونیخ به افراد زیر نامه خواهند نوشت و با برخی از آنان به صورت حضوری تماس خواهند گرفت.»
برنامه ویژه درباره مارکس
الف) کارکنان واحد امور ویژه در مونیخ برای افراد زیر نامه خواهند نوشت و با برخی از آنان حضوری تماس خواهند گرفت.
بریتانیا: برتراند راسل، آیزایا برلین، کینگزلی مارتین، کلمنت اتلی، آنیورین بون، پیتر فرایر،
کالین کلارک، وینستون چرچیل، هیو گیتسکل، سالوادور ماداریگا، آرتور کویستلر و آرنولد توین‌بی.
افراد دیگری نیز برای پخش برنامه‌های تبلیغاتی پیشنهاد شده بودند؛ از جمله کلمنت اتلی، آنیورین بون و هیو گیتسکل (سه چهره مهم حزب کارگر بریتانیا پس از جنگ جهانی دوم) و همچنین آرتور کویستلر و آرنولد توین‌بی، دو روشنفکر برجسته با گرایش‌های چپ‌گرا.
در یادداشت مربوط، نام چند میهمان احتمالی از کشورهای دیگر نیز آمده است: سیدنی هوک فیلسوف و یوگن لیونز روزنامه‌نگاری متولد روسیه (هر دو از آمریکا)، همراه با وَنسان اووریول رئیس‌جمهور پیشین فرانسه و برونو پیتِرمَن معاون صدراعظم اتریش.
رادیو لیبرتی در نگاه شنوندگانش به صورت یک ایستگاه مهاجران سیاسی جلوه می‌کرد که برای شهروندان شوروی، دیدگاهی متفاوت از رویدادهای جهان ارائه می‌داد.
این ایستگاه از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۷۲ به طور مخفیانه از سوی سازمان سیا تأمین مالی می‌شد و درنهایت با رادیو «اروپای آزاد» که تمرکزش بر کشورهای اقماری شوروی بود ادغام شد. این رسانه تا امروز نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهد و همچنان از بودجه دولت آمریکا تغذیه می‌شود.
براساس اسناد، کارزار تبلیغاتی سیا سه هدف اصلی داشت که همگی برای بهره‌برداری از گرایش‌های تازه چپ‌گرایانه در درون اتحاد شوروی طراحی شده بودند و سالگرد مرگ مارکس بهانه اجرای آن بود.
هدف نخست این بود که «اندیشه‌های بدعت‌آمیز را برانگیزد» و نشان دهد که در بیرون از شوروی، مارکسیسم دیگر یک دستگاه خشک و جزمی نیست که واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی معاصر را نادیده بگیرد.
دومین هدف، تضعیف اعتماد به هر نوع مارکسیسم بود از طریق القای این‌که «فرضیات بنیادی، روش تاریخی و پیش‌بینی‌های آن نادرست‌اند.»
و نهایتا، سیا می‌خواست نشان دهد که «آینده از آنِ اندیشه کمونیستی و ساختار دولتی شوروی نیست.»
چرچیل در آن زمان با آلن دالس، مدیر افسانه‌ای سیا، و جان فاستر دالس، وزیر امور خارجه آمریکا که برادر او بود، آشنایی داشت؛ و در چندین نوبت در واشنگتن و لندن همراه آنان عکس گرفته شده بود.
رئیس‌جمهور آیزنهاور و آلن دالس، رئیس سازمان سیا، دیده می‌شود. منبع: Bettmann
در بهار سال ۱۹۵۸، در همان زمانی که برای شرکت در یک برنامه تبلیغاتی در نظر گرفته شده بود، او به دلیل مشکلات جسمی دعوت به سفر به واشنگتن را رد کرد.
نخست‌وزیر پیشین که در آن زمان ۸۳ سال داشت، تنها یک بار دیگر در سال بعد به آمریکا سفر کرد تا با رئیس‌جمهور آیزنهاور دیدار کند، و تا زمان مرگش در سال ۱۹۶۵ دیگر به آن کشور بازنگشت.
جان فاستر دالس را ملاقات کند؛ تنها چند هفته پیش از درگذشت دالس. منبع: گتی ایمیجز.
پروفسور روری کورمک، استاد روابط بین‌الملل و تاریخ اطلاعات در دانشگاه ناتینگهام، گفت تلاش سیا برای جذب چرچیل کاملا با الگوی راهبردی این سازمان در قبال اتحاد شوروی در دهه ۱۹۵۰ هم‌خوان بود.
او به روزنامه دیلی تلگراف گفت: «عملیات تبلیغاتی در دوران جنگ سرد با هدف تضعیف اقتدار، فرسایش باورهای رسمی و تشویق مردم به پرسشگری طراحی شده بودند.»
به گفته او، دولت آمریکا به دنبال «سخنگویان معتبر» برای رساندن پیام خود به مردم شوروی بود و «گاهی به صورت غیرمستقیم» از راه رادیو لیبرتی و دیگر رسانه‌ها، از جمله روزنامه‌ها، عمل می‌کرد.
رادیو اروپای آزاد/ رادیو لیبرتی و سازمان سیا از اظهار نظر در این‌باره خودداری کردند.
منبع:
www.telegraph.co.uk
۲۵۹
